RTG to technika obrazowania, potocznie zwana prześwietleniem, która wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, dzięki któremu powstaje zdjęcie. Promieniowanie to częściowo przechodzi przez ciało pacjenta, a te wiązki, które docierają na drugą stronę, są rejestrowane przez błonę rentgenowską i przekształcane w obraz widoczny na ekranie komputera. Powstałe zdjęcie jest w formie negatywu i jest analizowane przez lekarza.

RTG należy do badań bezbolesnych i nieinwazyjnych, jednak wykorzystuje szkodliwe promieniowanie jonizujące, (w małych dawkach), dlatego należy przeprowadzać je tylko wtedy, gdy jest to medycznie uzasadnione i niezbędne.

Badanie RTG jest jedną z najczęściej stosowanych metod diagnostycznych, ponieważ jest stosunkowo proste i niedrogie oraz pozwala na szybkie wykrycie nieprawidłowości w budowie prześwietlonego narządu. Wykorzystywane jest głównie w takich gałęziach medycyny jak: ortopedia, kardiologia, reumatologia, neurologia, laryngologia, nefrologia. Doskonale obrazuje wiele schorzeń takich jak: złamania kości, choroby serca, nerek, płuc i zatok oraz przewodu pokarmowego.

Najczęściej wykonywane badania RTG to:

• Badania klatki piersiowej, stosowane w przypadku zapalenia czy rozedmy płuc, gruźlicy lub zmian nowotworowych w obrębie klatki piersiowej, a także choroby serca.
• Badania układu kostno-stawowego, stanowią niezastąpioną metodę rozpoznawania zmian pourazowych w kościach, takich jak zwichnięcia czy złamania oraz zwyrodnień stawów. Dzięki niemu rozpoznać zaburzenia struktury kości w chorobach reumatycznych czy osteoporozie.
• Badania przewodu pokarmowego pozwala zarejestrować kształt przełyku i ewentualne zwężenia, czy połknięcie ciał obcych, umożliwia ocenę normalnych funkcji ruchowych i kształt żołądka, jego położenie w stosunku do innych narządów oraz stwardnienie jego ścian, dodatkowo pomaga zdiagnozować wrzody żołądka, dwunastnicy, czy guzy.

Badanie RTG nie wymaga specjalnego przygotowania, za wyjątkiem prześwietlenia jamy brzusznej, miednicy, odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa oraz badania z kontrastem, gdy pacjentowi podaje się specjalną substancję (środek cieniujący), dzięki któremu uzyskuje się wyraźniejszy obraz. 

Jeśli Pacjent przyjmuje leki na stałe, to można je zażyć zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego, popijając niewielką ilością niegazowanej wody. Należy o nich poinformować osobę, która nadzoruje badanie (zwłaszcza gdy zawierają bizmut).

RTG jamy brzusznej i odcinka lędźwiowo-krzyżowego.

W przeddzień badania należy zachować dietę lekkostrawną wykluczającą owoce, warzywa (zwłaszcza strączkowe i kapustne), słodycze, ciemne pieczywo, nabiał, soki i napoje gazowane. W dniu badania należy być na czczo lub 6-8 godzin po lekkim posiłku. Należy zadbać o wypróżnienie przed badaniem – w razie potrzeby zastosować środki przeczyszczające, aby pozbyć się treści pokarmowej z jelit oraz na kilka dni przed badaniem należy przyjmować środki przeciw wzdęciom, aby nadmiar gazów nie zakłócał obrazu. W dniu badania nie należy również palić papierosów oraz żuć gumy. 

Badanie z kontrastem

Badanie RTG z kontrastem wykonuje się, dla zobrazowania narządów układu pokarmowego oraz przy niektórych badaniach układu moczowego. Przy tym badaniu konieczne jest wcześniejsze oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi – u osób z niewydolnością nerek do tygodnia przed i do 3 tygodni w przypadku osób, u których nie podejrzewa się niewydolności nerek. W zależności od wskazań kontrast podaje się:
doustnie – w postaci papki, która wyostrza kontury przewodu pokarmowego, dzięki niej lepiej uwidaczniają się m.in. wrzody, guzki, nadżerki, żylaki przełyku, a także  pozwala ocenić perystaltykę jelit;
dożylnie – przez wcześniej założony wenflon, jest to szczególnie pomocne w diagnostyce stanów zapalnych i nowotworowych;
dojelitowo – w postaci mieszanki gazu i środka cieniującego, którą wprowadza się bezpośrednio do jelita cienkiego przez specjalną cienką rurkę;
doodbytniczo – dla zobrazowania głównie dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Po wykonaniu badania ze środkiem cieniującym należy pić duże ilości wody - co najmniej 2 litry płynów na dobę kilka dni po badaniu - aby jak najszybciej wypłukać środek z organizmu. 

Na badanie najlepiej jest założyć wygodne, dwuczęściowe ubranie. Nie należy zakładać biżuterii i ubrań, które zawierają elementy metalowe, ponieważ na czas badania będą one musiały zostać usunięte z badanego obszaru.

Badanie RTG przeprowadza technik, który udziela pacjentowi niezbędnych wskazówek oraz ustawia go w odpowiedniej pozycji, siedzącej, stojącej lub leżącej, w zależności od badanego obszaru oraz kondycji pacjenta. 

Kiedy pacjent odsłoni prześwietloną część, zostaje założony mu specjalny fartuch zrobiony z kauczuku i kompozytów zawierających ołów, który chroni przed promieniowaniem narządów wewnętrznych.

Podczas wykonywania zdjęcia, na sygnał osoby wykonującej badanie pacjent zostanie poproszony o wstrzymanie na chwilę oddech, ponieważ najmniejszy ruch może mieć wpływ na jakość obrazu. Całe badanie może trwać od kilku do kilkunastu minut.

Bezwzględnych przeciwwskazań do badania RTG nie ma. W sytuacji zagrożenia życia można przeprowadzić każde badanie, zwłaszcza jeżeli może ono korzystnie wpłynąć na zmianę leczenia. Względnymi przeciwwskazaniami są ciąża – zwłaszcza w trzecim trymestrze - z uwagi na ryzyko uszkodzenia płodu oraz młody wiek.

Każdy pacjent chcący skorzystać ze świadczeń NFZ powinien posiadać aktualne skierowanie na badanie - wymóg ten dotyczy również badań płatnych przez pacjenta, dowód osobisty oraz poprzednie wyniki badań diagnostycznych (płyty+opis) lub wyniki innych badań – dotyczącej danej okolicy.