EKG, czyli elektrokardiografia spoczynkowa, to bezinwazyjne i bezbolesne badanie, na które kierowane są osoby w każdym wieku, z objawami wskazującymi na zaburzenia pracy serca. Krzywa EKG przedstawia pełen cykl pracy serca: dopływ i odpływ krwi do przedsionków oraz skurcz komór. Podczas badania zaobserwować można nieprawidłowości w pracy mięśnia sercowego, oraz zaburzenia jego rytmu, a także można ocenić rozległość uszkodzenia mięśnia sercowego po przebytym zawale.

Ograniczeniem EKG spoczynkowego jest krótki czas badania – około 5-10 minut, który nie zawsze jest wystarczający do pełnej oceny zaburzeń pracy serca, dlatego w szczególnych wypadkach wykonuje się EKG wysiłkowe - przeprowadzane w trakcie wzmożonego wysiłku pacjenta - lub EKG holter, które wykonuje pomiary przez 24 lub 48 godzin podczas codziennych czynności pacjenta.

Wskazaniem do zgłoszenia się pacjenta na badanie EKG są podejrzenia choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym zawał serca, a także występowanie bólu lub ucisku w klatce piersiowej, duszności, osłabienia, bladości skóry, lęku, potliwości, kołatania serca, jeśli wystąpiły zawroty głowy oraz utrata przytomności.

Na badanie EKG kierowane są osoby, u których wcześniej rozpoznano choroby serca i naczyń, takie jak: miażdżyca, zaburzenia rytmu i przewodzenia, zapalenie mięśnia sercowego, chorobę niedokrwienną serca, wrodzone wady serca, ponieważ wymagane jest u nich badanie kontrolne, które zweryfikuje stan zdrowia, pozwoli ocenić skuteczność leczenia czy wystąpienie działań niepożądanych.

Badania EKG wykonuje się również u zdrowych osób spoza grupy ryzyka, które ukończyły 40 lat, u sportowców oraz dzieci i młodzieży aktywnie uprawiających sporty - w ramach okresowych badań kontrolnych.

Do badania EKG nie trzeba się specjalnie przygotowywać, ale warto zapoznać się z czynnikami, które mogą mieć wpływ na wynik badania. Dzień przed badaniem nie powinno się wykonywać intensywnych ćwiczeń ani pić mocnego alkoholu, ponieważ wypłukują one magnez i potas, a to wpływa na zmniejszenie siłę skurczy oraz zaburza pracę serca. Dobrze jest nie wykonywać ciężkich ćwiczeń fizycznych. W dniu badania nie należy pić kawy, alkoholu, ani palić papierosów, gdyż przyspiesza to rytm serca. Dobrze jest też zjeść niewielki posiłek, by zbyt duża ilość pokarmu nie podniosła ciśnienia w brzuchu. Pacjenci, którzy przyjmują leki, powinni o tym poinformować osobę przeprowadzającą badanie, gdyż mogą one wpływać na obraz EKG. Ponieważ wysiłek fizyczny może przyspieszyć pracę serca i przez to zaburzyć wyniki, dobrze będzie przyjść kilka minut przed czasem, by odpocząć, wyrównać oddech i uspokoić mięśnie.

Do badania trzeba się rozebrać, od pasa w gorę i należy zdjąć biżuterię oraz inne metalowe dodatki, a następnie położyć się na plecach z ramionami wzdłuż ciała. Pacjent podczas badania musi pozostać nieruchomy, by ruch nie zaburzył zapisu EKG. 

Pielęgniarka lub lekarz mocuje sześć elektrod na klatce piersiowej oraz po jednej w okolicy nadgarstków i kostek. Skóra pod nimi zostaje najpierw odtłuszczona, a potem zwilżona żelem, by zmniejszyć opór elektryczny między ciałem a elektrodą. Dzięki elektrodom monitorowana jest czynność bioelektryczna serca, a aparat EKG daje możliwość zapisu tych informacji najpierw na monitorze urządzenia, a następnie wydrukowanie ich na papierze w formie wykresów. Otrzymany wynik analizuje lekarz i ustala dalsze zalecenia. Czas wykonywania EKG wynosi około 10 minut.

EKG jest badaniem wykonywanym w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). W ramach NFZ można je wykonać również w szpitalu lub innych placówkach medycznych mających podpisaną umowę z funduszem na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza rodzinnego.